جعبه لایتنر

چرا جعبه لایتنر ؟ به طور کلی مغز انسان داده ای کلی را بهتر از جزئیات درک می کند. چرا که مطالب کوچک و کم اهمیت نیاز به مرور و تکرار فراوان دارند تا در ذهن انسان باقی بمانند. آغاز کردن مطالعه و یادگیری بخش دشوار کار است، برای اینکه این مشکل را حل کنید، کافی است از محرک های خارجی قدرتمند در ایجاد و حفظ تمایل و یادگیری استفاده کنید و با عوامل برانگیزاننده درونی خود را تقویت کنید . برای مثال بر روی هدف نهایی خود  که مطالعه و آموختن است، تمرکز کنید.

هر فردی علایق و سلیقه خاصی دارد که همین امر در گزینش حیطه های آموزش و یادگیری وی موثر است. مغز مطالبی را که به آنها علاقه دارد بهتر ذخیره می کند. در یادگیری مطالب جدید باید توانایی ارتباط دادن آنها را به دانسته های قبلی خود داشته باشیم . این امر بر قدرت یادگیری تاثیر مثبت دارد.مهم ترین بخش در فراگیری مطالب تکرار و مرور آن ها به دفعات زیاد و منظم است. این امر در یادگیری مطالب تاثیری بیشتر از استعداد فرد دارد.

یكی از روش‌های مؤثر یادگیری مطالب ، استفاده از جعبه لایتنر است . این روش را می توانید برای یادگیری لغات زبان انگلیسی و فارسی و یا هر فرمول یا مطالب درسی فراری که می خواهید به خاطر بسپارید به کار گیرید . جعبه لایتنر با استفاده از جعبه های پنجگانه موجود در خود امکان فراگیری مطالب را به شیوه ای طبقه بندی شده فراهم کرده است. در این جعبه فرد یادگیرنده مطالب را که قصد حفظ کردن و به خاطر سپردن دارد، بر روی برگه های مخصوص می نویسد، می توان از هر دو طرف برگه برای نوشتن و یاد داشت استفاده کرد.

در ابتدا جعبه لایتنر توسط محقق اتریشی ” سباستین لایتنر” طراحی شده و با استفاده از آن مطالب را از حافظه كوتاه مدت شما به حافظه بلند مدت منتقل می نماید . یادگیری به كمك این روش شما را از تكرار مطالب بی نیاز می سازد . همین امر یادگیری را شیرین و جذاب می كند.

جعبه لایتنر بر اساس تجارب روان شناسی و تربیتی زیر طراحی شده است :

1. اگر انسان یك مطلب یا مفهوم را به خوبی فرا بگیرد بعد از یك روز تا یك هفته تقریباً 45% آن را فراموش می كند و بعد از یك ماه 80% آن فراموش می شود . به این ترتیب فقط 20% مطلب وارد حافظه دراز مدت می شود . جعبه لایتنر برنامه را به گونه ای تنظیم می كند تا با بیشترین تكرار در قسمت خطرناك منحنی فراموشی ، مطالب به حافظه دراز مدت هدایت شود.
2. قانون یادگیری اسكینر : بر اساس این قانون هرگاه بعد از هر عملی پاداش دریافت شود، انجام آن عمل تشدید خواهد شد. امتیاز بیشتر، پاداش موفقیت در بازی است. این امتیاز شما را علاقمند می كند تا كماكان، با شدت بیشتری به بازی ادامه دهید.
   این خاصیت در جعبه یادگیری لایتنر استفاده شده است، یعنی فرد تنها زمانی به قسمت بعدی می رود كه مطلب را آموخته باشد، این عمل درست مانند امتیاز دادن ، فرد را به ادامه فرایند یادگیری تشویق می كند.

مزایای جعبه لایتنر عبارتند از:

1. از تكرارهای غیر ضروری جلوگیری می كند : شما برای آنكه مطلبی را از حافظه كوتاه مدت به بلند مدت منتقل كنید نیازمند تكرارهای مكرر هستید . وقتی صفحه ای را برای چندمین بار مطالعه می كنید ، مجبورید مطالبی را نیز كه قبلا آموخته‌اید مجددا مرور كنید . در صورتی كه دیگر لزومی به تكرار نیست و تكرار بی جهت آنها باعث اتلاف وقت و انرژی ، بی حوصلگی و در نتیجه دل زدگی شما می شود. اما با استفاده از جعبه لایتنر لایتنر فقط مطالب چموش و رام نشدنی را شكار كرده و شما را وادار به تكرار آنها می كند.
2. . اگر شما روند یادگیری را برای مدتی رها سازید ، هیچ اختلالی در كار یادگیری ایجاد نمی شود جز آنكه مجبور می شوید كارت‌های موجود در جعبه لایتنر را بار دیگر مرور كنید. البته توصیه ما این است كه كار را به طور منظم ادامه دهید.
3. . با گرفتن امتیاز و مشاهده پیوسته موفقیت ، یادگیری برای شما از عملی خسته كننده به یك بازی لذت بخش و دلنشین تبدیل می شود.

جعبه لایتنر یك قوطی در باز است كه از پنج قسمت تشكیل می شود. در واقع جعبه لایتنر جعبه‌ای است که ۵ خانه دارد که اندازه هر یک از آنها بر اساس منحنی فراموشی دو برابر قبلی‌ست، به صورتی که خانه شماره یک، ۱ واحد، خانه شمارهدو، ۲ واحد، خانه شماره سه، ۴ واحد، خانه شماره چهار، ۸ واحد و خانه شماره پنج، ۱۶واحد است. می‌توانید آن را بسازید، یا خریداری کنید. این جعبه را می توانید خودتان با مقوا، جعبه یا قوطی‌های پودر لباسشویی ، كفش و… درست كنید، یا اینكه از بازار تهیه نمایید. این روش را می توانید برای یادگیری لغات زبان انگلیسی و فارسی و یا هر فرمول یا مطالب درسی فراری كه می خواهید به خاطر بسپارید به كار گیرید. هر موضوع یادگرفتنی را روی یك برگ كاغذ (فیش) بنویسید. دقت كنید كه روی هر فیش تنها یك موضوع یادگرفتنی نوشته شود. یعنی لغت را در یك روی كاغذ و جواب آن را در روی دیگر برگه می نویسید.

فلش‌كارت

فلش‌كارت، يك برگ كاغذ كوچك است كه در سيستم لايتنر جهت يادگيري واژگان، دروس تحصيلي و تخصصي، زبان خارجي، متون مذهبي و ادبي، شعر، زمان‌بندي تمرينات هنري، و حتي حفظ كردن دفترچه‌ي تلفن مورد استفاده قرار مي‌گيرد. عموماً هر كارت شامل يك سؤال كوتاه و مشخص در روي آن و يك پاسخ كوتاه و مشخص در پشت آن مي‌گردد.

جعبه‌ لايتنر بسازيم

همان‌طور كه گفته شد، مي‌توان به راحتي يك جعبه لایتنر ساخت، چرا كه سيستم مرور تأخيري لايتنر يك روش است كه هركس با هرامكاناتي مي‌تواند از آن بهره‌برداري نمايد. براي درست كردن فلش‌كارت‌ها به دسته‌اي كاغذ كوچك در ابعاد تقريبي (10*5) نياز است. با برش يك كاغذ A4 معمولي، مي‌توان 12 كارت درست كرد. براي ساخت جعبه لایتنر هم مي‌توان از يك مقوا يا جعبه‌ي كفش و مقداري چسب استفاده كرد. جعبه داراي 5 بخش يا خانه‌ي اصلي است كه فضاي آن‌ها به تدريج زياد مي‌شود .

نحوه‌ي استفاده از جعبه لایتنر به شرح زیر می باشد:

در زمان مطالعه، مطالب مورد نظر را به صورت پرسش و پاسخ، واژه و معني واژه، اصطلاح و شرح اصطلاح و … تبديل كرده و پرسش را روي كارت و پاسخ را پشت كارت مي‌نويسيم. بدين ترتيب ما همواره مجموعه‌اي از كارت‌هاي آماده داريم.

از سمت آخرين خانه (خانه‌ي پنجم) نگاه مي‌كنيم كه ظرفيت دسته‌كارت‌هاي كدام‌يك از خانه‌ها پرشده است. اين بدان معني‌است كه تمام زيربخش‌هاي يك خانه حاوي دسته‌كارت باشد. در اين صورت آخرين دسته كارت آن خانه را برداشته، روي كارت را مي‌خوانيم و پاسخ آن را به ياد مي‌آوريم. سپس كارت را برگردانده و پاسخ خود را با نوشته‌ي پشت كارت مقايسه مي‌كنيم. در صورتي كه پاسخ درست بود آن را به اولين زيربخش خانه‌ي بعدي منتقل مي‌كنيم. قبل از اين كار تمام دسته‌كارت‌هاي خانه‌ي بعدي را به جلو هل مي‌دهيم تا اولين زيربخش خانه‌ي بعد خالي شده و آماده‌ي پرشدن شود. در صورتي كه پاسخ ما اشتباه بود آن كارت را به خانه‌ي اول جعبه بازمي‌گردانيم. (توجه داشته باشيد كه كارت در هر خانه‌‌اي كه باشد، در صورت پاسخ اشتباه به خانه‌ي اول جدول باز مي‌گردد).

پس از انجام مرحله‌ي قبل و مرور كارت‌هايي كه نوبت مرورشان رسيده، از ميان كارت‌هاي آماده و مرور نشده تعدادي را برداشته، روي كارت را مي‌خوانيم و پشت كارت را به ياد مي‌آوريم.  سپس كارت را برگردانده  و پاسخ خود را با پاسخ نوشته شده در پشت كارت مقايسه مي‌كنيم. اگر درست بود كارت را درخانه‌ي شماره‌ي 2 (زيربخش شماره‌ي 1) قرار مي‌دهيم. اگر نادرست بود آن ‌را در خانه‌ي شماره 1 قرار مي‌دهيم.

علاوه بر جعبه لایتنر فیزیکی، نرم افزارهای مشابهی هم وجود دارند که دقیقا از همان اصول پیروی می کنند، ضمن اینکه از بعضی جهات مزیتهایی هم دارند، از جمله:

• خطر بیرون ریختن کارتها و جابجا و قاطی شدن آنها وجود ندارد.
• ذهن خود را درگیر محاسبات و جابجایی کارتها نمی کنید و خود نرم افزار همه کارها را برای شما انجام می دهد.
• همه چیز در رایانه شما ذخیره می شود و هیچ فضای فیزیکی اشغال نمی شود.
• هیچ محدودیتی در تعداد لغات وجود ندارد و حتی می توان لغات و موضوعات را طبقه بندی کرد.
• امکان افزودن صدا و تصویر به هر لغت جهت فراگیری بهتر لغت و تلفظ وجود دارد.
• همزمان چند نفر می توانند از آن استفاده کنند.

به یاد داشته باشید که:

• اصلا به تعداد کارت هایی که از جعبه خارج می شوند، توجه نکنید، از طریق آموزش و تکرار مدام قادر خواهید بود در آینده حجم آن ها را کاهش دهید .
• هر روز از آخرین قسمت شروع کنید، در قسمت های فرعی برگه ها به بخش بعدی منتقل کنید .
• در بخش های اصلی جعبه لایتنر، مرور و پرسش از سوالات را از خود ادامه دهید .
• از آخرین خانه منتقل شده شروع به مرور و پاسخ دهی کنید، در صورت پاسخ صحیح، یک خانه جلوتر و در صورت عدم پاسخ نوشته خود را از جعبه لایتنر خارج کنید.